Trong văn hóa thờ cúng của người Việt, mâm cơm cúng là cách thể hiện lòng thành của con cháu với tổ tiên. Gà luộc ngậm bông hồng là một lễ vật không thể thiếu trong mâm cúng vào bất kì dịp lễ, Tết nào. Tuy nhiên, nhiều gia chủ vẫn đang lăn tăn về việc nên đặt gà cúng quay ra hay quay vào khi cúng. Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé.
Danh Mục
1. Khi cúng nên đặt gà cúng quay ra hay quay vào?
Tùy vào từng vị trí đặt gà là ở bàn thờ hay ở ngoài trời và còn phụ thuộc vào thời điểm thực hiện lễ cúng mà đặt gà cúng quay ra hay quay vào khác nhau. Gia chủ có thể tham khảo hướng đặt gà đúng trong một số lễ cúng phổ biến dưới đây.
1.1 Đặt gà cúng trên bàn thờ gia tiên
Theo quan điểm của một số chuyên gia văn hóa thì gà cúng trên bàn thờ gia tiên nên được đặt theo hướng quay đầu về phía bát hương. Đặt gà theo hướng này mang ý nghĩa tâm linh vô cùng đặc biệt, gà quay đầu vào phía bát hương thể hiện được sự thành kính đối với hương linh của các bậc bề trên. Gà cúng gia tiên nên được để với tư thế tự nhiên, chân quỳ và há miệng nghĩa là “con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu”.
Mặc dù vậy, một số người lại cho rằng đầu gà nên quay ra ngoài thì sẽ có tính thẩm mỹ hơn, một số người lại không quá chú trọng việc này, đặt gà lên bàn thờ hướng nào cũng được.
1.2 Đặt gà cúng trên bàn thờ thần tài và mâm cỗ giao thừa
Đối với bàn thờ tài và mâm cỗ giao thừa thì gà cúng phải được bày ngay ngắn trên đĩa to, tiết và bộ lòng phải được đặt dưới bụng gà, miệng gà ngậm bông hoa hồng đỏ. Đặc biệt quan trọng là đầu gà phải hướng ra cửa chính để đón quan Hành khiển cai quản năm mới đi qua. Đặt gà như vậy còn có ý nghĩa là gọi mặt trời chiếu vào nhà mình.
1.3 Đặt gà trên mâm cúng xe
Sau khi mua xe mới người Việt thường có thói quen cúng xe, đặc biệt là đối với những người làm ăn, kinh doanh để cầu mong chủ xe được phù hộ bình an trên mọi nẻo đường. Khi làm lễ cúng xe, gà cúng xe nên đặt hướng đầu gà hướng về phía trước, chứ không quay đầu vào trong nhà hay vào xe. Nếu cẩn thận, bạn có thể chọn cả hướng phù hợp với tuổi của chủ xe.
2. Nên lựa chọn gà trống hay gà mái để làm gà cúng?
Khi lựa chọn gà để làm gà cúng nhiều gia chủ phân vẫn giữa việc chọn gà trống hay gà mái nhưng theo quan điểm dân gian thì nên chọn gà trống để cúng. Dáng đi oai phong cùng màu sắc sặc sỡ của gà trống được ví với ngũ đức: đức thần dân (mào), đức quân nhân (cựa), đức dũng cảm (tính chiến đấu), tốt bụng (luôn nhường thức ăn cho gà mái), đáng tin cậy (tiếng gáy luôn chính xác khi bình minh đến). Tiếng gáy của gà trống được coi là điềm lành, báo hiệu sự chuyển vần của mặt trời, luân phiên ngày và đêm. Trong khi đó, gà mái ngoài việc đẻ trứng và nuôi con thì không có gì để coi trọng. Tiếng gáy của gà mái cũng bị coi là điềm dữ cho gia chủ.
Gà trống cũng được coi là biểu tượng đảm bảo cho sự sinh sôi. Trong một đàn có nhiều gà mái nhưng thường chỉ cần 1 – 2 gà trống, như vậy đã đủ đảm bảo cho chuồng nhốt của gia chủ luôn có trứng và gà con mới.
Kích thước của gà trống thường lớn hơn gà mái nên khi đặt lên mâm lễ kèm với bông hoa hồng đỏ được cắm ở miệng gà sẽ tăng phần thẩm mỹ hơn cho mâm cúng. Cùng với đó đáp ứng được tâm lý “mâm cao cỗ đầy” của người Việt khi chuẩn bị mâm cơm cúng.
Tuy nhiên, không phải gà trống nào cũng được chọn để dâng cúng. Người xưa thường chọn gà trống choai, không bị dị tật, có tiếng gáy dõng dạc nhưng chưa hề đạp mái, không chỉ biểu hiện cho sự khỏe mạnh mà còn là sự tinh khiết.
Mặc dù vậy, gà mái có thể được dùng để làm lễ vật cúng trong các dịp như cúng cầu nguyện con cái, dịp cúng thông thường trong gia đình, dịp cúng vong linh cô hồn, cúng gia tiên… Cúng gà mái thì thường chặt bày đĩa chứ không để nguyên con.
3. Một số lưu ý đối với gà cúng
Gà là lễ vật quan trọng trong mâm cơm cúng vậy nên người dân thường tỉ mỉ, kỹ càng ngay từ những khâu đầu tiên như chọn gà cho đến lúc dâng lên bàn thờ. Đây là một số lưu ý đối với gà cúng mà gia chủ cần nhớ:
- Gà được chọn làm gà cúng nhất định phải là gà trống thiến hoa mơ, loại gà khỏe mạnh, không bị bệnh tật gì.
- Nên chọn gà trống non, chưa từng đạp mái, còn trong trắng, tinh khiết
- Nên chọn những con gà có màu lông đỏ hoặc vàng đỏ, mỏ đơn thẳng đứng, mỏ vàng, chân vàng
- Khi thắp hương mùng 1, ngày rằm, lễ tết,…gia chủ nên để nguyên con gà như vậy sẽ thể hiện sự nghiên cẩn và đẹp mắt. Đối với gà mái có thể chặt miếng nhưng không đẹp bằng.
- Sau khi thắp hương gà xong, bạn nên để gà nguội mới nên chặt sẽ giúp thịt săn chắc, không bị nát và méo mó. Chặt gà theo đúng quy trình không to và cũng không nhỏ quá. Đảm bảo đĩa gà bày lên mâm đẹp mắt và muốn ăn.
- Lưu ý không nên thắp hương gà rán hoặc quay. Vì hình thức này không đẹp mắt và làm mất đi sự nghiêm cẩn, phong tụng thắp hương gà luộc truyền thống nhiều năm nay.
Không nên thắp hương gà rán hoặc quay
4. Bí quyết chế biến gà cúng đẹp
Ngoài tìm hiểu về việc nên đặt gà cúng quay ra hay quay vào trên bàn thờ thì gia chủ cần phải nắm được cách chế biến gà sao cho đẹp. Dưới đây là các bước chi tiết:
Bước 1: Sơ chế nguyên liệu
– Gà mua về làm sạch rồi chà xát muối lên bề mặt sau đó rửa lại nhiều lần với nước để khử bớt mùi hôi, tanh.
– Chú ý, gà cúng nên mổ moi thay vì mổ phanh như thông thường.
– Gừng tươi cạo vỏ, rửa sạch. Hành khô bóc vỏ.
Bước 2: Buộc gà cúng
Bạn có thể lựa chọn buộc gà cúng theo 1 trong 3 dáng là:
+ Cách buộc gà quỳ
– Dùng dao khứa nhẹ ở phần khớp chân gà rồi dùng lực nhẹ để bẻ quặp chúng ra sau.
– Dùng dây cố định gà để sao cho con gà có dáng giống như đang quỳ một cách tự nhiên.
– Khép 2 cánh gà vào sát bên sườn gà, cố định cho đầu gà thẳng.
+ Cách buộc gà cánh tiên
– Lấy dao khứa nhẹ vào phần cánh gà.
– Kéo nhẹ đầu gà về phía sau rồi đan chéo 2 cánh gà. Lưu ý, thực hiện khéo léo sao cho khớp cánh chạm vào nhau như thế mới xòe ra giống hình cánh tiên.
– Dùng dây lạt buộc cho cánh và cổ cố định lại.
– Dùng dao khứa nhẹ khuỷu chân gà rồi gập chân hướng về phía bụng gà.
+ Cách làm gà cúng cánh chéo
– Lấy dao rạch nhẹ 1 đường ở 2 bên cổ gần với phía mỏ của con gà.
– Khéo léo nhét 2 cánh gà vào đường rạch này. Lưu ý, phần đầu cánh phải ở bên ngoài miệng của con gà mới đúng.
– Lấy dây buộc cho 2 chân gà khép sát vào bên thân là hoàn thành.
Bước 3: Luộc gà
– Chuẩn bị nồi nước đủ lớn để đặt vừa con gà. Chú ý, dùng nồi lớn sẽ giúp cho việc lật gà trở nên dễ dàng hơn.
– Thêm nước sạch ngập bề mặt thịt gà. Cho nhánh gừng đã rửa sạch, hành khô và một vài hạt muối vào luộc chung. Nên để gà nằm sấp như thế khi gà chín sẽ đứng thẳng và đẹp mắt hơn.
– Để thịt gà khi chín vàng ươm, da bóng đẹp, thơm ngậy thì bạn nhớ cho thêm 2 thìa bột nghệ cùng 1 miếng mỡ lợn vào luộc cùng nhé.
– Điều chỉnh ngọn lửa vừa, đun cho tới khi gà sôi thì vặn nhỏ lửa sau đó lật gà để toàn bộ phần thịt gà chín đều.
– Gà luộc 30 phút thì tắt bếp. Bạn đừng vội vớt gà ra ngay mà nên ngâm gà trong nước khoảng 10 phút rồi mới tiến hành vớt gà.
Tùy vào loại gà to hay nhỏ mà thời gian luộc sẽ khác nhau. Để kiểm tra gà đã chín chưa, bạn có thể dùng đũa xiên nhẹ vào thịt gà. Nếu không thấy có máu đỏ tiết ra thì gà đã chín.
Bước 4: Vớt gà
– Gà chín, bạn vớt ra thì cho ngay vào trong bát nước lạnh. Thao tác này sẽ giúp gà giữ được lớp da vàng đẹp mắt, thịt gà cũng săn chắc và ngon hơn.
– Gà nguội, bạn đặt lên đĩa, cài thêm bông hoa hồng đỏ vào mỏ gà rồi sắp lên mâm lễ.
Xem thêm: Cách thu hút tài lộc hiệu quả theo phong thủy mà gia chủ cần biết
Trên đây là toàn bộ giải đáp cho thắc mắc “Khi cúng nên đặt gà cúng quay ra hay quay vào?”, hy vọng với những thông tin trên gia chủ có thể chuẩn bị và đặt gà cúng sao cho phù hợp nhất với mâm lễ để bày tỏ được lòng thành kính của mình đối với các bậc thần linh và gia tiên.
