Theo văn hóa của người Việt từ xa xưa, có rất nhiều phong tục tâm linh để người ở lại bày tỏ lòng thành kính, nhớ thương đối với người đã khuất, một trong số đó là nghi thức xả tang. Mặc dù là một lễ cúng quan trọng và không thể bỏ qua nhưng nhiều người vẫn đang băn khoăn không biết xả tang tại nhà như nào? Sau bao lâu thì xả tang? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có lời giải đáp cách xả tang tại nhà.
Danh Mục
1. Xả tang là gì?
Sau khi phát tang và thực hiện chôn cất, an táng thì gia quyến sẽ có một khoảng thời gian “để tang”. Trong giai đoạn này, con cháu sẽ thắp hương, thờ cúng, tưởng nhớ… về người đã khuất cùng một số nghi lễ khác cần thực hiện. Để kết thúc giai đoạn để tang cần phải làm nghi thức “xả tang”. Cúng xả tang là thông báo cho người thân, bạn bè của về việc gia quyến đã hoàn tất nhiệm vụ, bổn phận để tang. Không những thế, đây cũng là cơ hội để người sống tưởng nhớ và cầu nguyện cho người đã khuất, hy vọng rằng họ sẽ được sống an lành và gặp nhiều điều tốt lành trong thế giới bên kia.
2. Cách xả tang tại nhà
Việc xả tang tại nhà gia đình có thể tự làm hoặc mời thầy cúng về để thực hiện. Dưới đây là những thứ cần chuẩn bị và cách xả tang tại nhà.
2.1 Chuẩn bị lễ vật cho lễ xả tang
Tùy vào từng vùng miền, văn hóa mà mâm lễ sẽ có chút khác nhau. Tuy nhiên, lễ vật cơ bản chuẩn bị cho lễ xả tang cũng tương tự như những lễ cúng khác bao gồm: Quần áo, hài, mũ cho người đã khuất, trầu cau dầu rượu, đèn nến, hương quả quả ngọt và 1 mâm cơm (chay mặn tùy vào gia đình) để dâng lên chân linh và các bậc thần linh.
2.2 Văn khấn xả tang
| Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương. Con lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ tỷ Hôm nay là ngày…….tháng………năm ……….. Con trai trưởng (hoặc cháu đích tôn) là……… Vâng theo lệnh của mẫu thân (nếu là mẹ hoặc phụ mẫu nếu là cha), các chú bác, cùng anh rể, chị gái, các em trai gái dâu rể, con cháu nội ngoại kính lạy. Nay nhân ngày Lễ Đàm Tế theo nghi lễ cổ truyền, Kính dâng lễ mọn biểu lộ lòng thành. Trước linh vị của: Hiển………………chân linh Xin kính cẩn trình thưa rằng: Than ôi! Nhớ bóng phụ thân (hoặc mẫu thân); Cách miền trần thế Tủi mắt nhà Thung (nếu là cha hoặc nhà Huyền nếu là mẹ) mây khóa, thăm thẳm sầu phiền. Đau lòng núi Hỗ (nếu là cha hoặc núi Dĩ nếu là mẹ) sao mờ, đầm đìa ai lệ Kể năm đã quá Đại Tường; Tính tháng nay làm Đàm Tế. Tuy lẽ hung biến cát; tang phục kết trừ; Song nhân tử sự thân, hiếu tâm lưu để. Lễ bạc, kính dâng gọi chút, há dám quên, cây cội nước nguồn, Suối vàng, như có thấu chăng, họa may tỏ, trời kinh đất nghĩa. Xin kính mời: Hiển……………… Hiển……………………………… Hiển……………………………… Cùng các vị Tiên linh Tổ bá, Tổ Thúc, Tổ Cô và các vong linh phụ thờ theo Tiên Tổ về hâm hưởng. Kính cáo: Liệt vị Tôn thần, Táo Quân, Thổ Công, Thánh Sư, Tiên Sư, Ngũ tư Gia thần cùng chứng giám và phù hộ cho toàn gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạc tâm thành cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! |
2.3 Nghi thức vứt bỏ khăn tang
Là một trong những nghi thức cốt lõi của lễ cúng xả tang. Thông thường, người ta sẽ đem đi đốt hoặc một số nơi sẽ mang ra chặt hết khăn tang và áo tang của những người trong gia đình. Hành động này như cột mốc đánh dấu quãng thời gian để tang đã chính thức kết thúc. Con cháu và thân nhân sẽ tiếp tục quay lại với cuộc sống thường nhật với các dự định quan trọng như đám cưới, khai trương,..
3. Sau bao lâu thì có thể xả tang
Thời gian thực hiện xả tang còn tùy thuộc vào mức độ quan hệ thân thích đối với khuất. Thông thường được chia thành: Tiểu tang và đại tang.
3.1 Đại tang
Đại tang thường được tổ chức sau một khoảng thời gian dài, thường là từ 2 đến 3 năm sau khi người thân qua đời. Thông thường, đại tang bao gồm các trường hợp như con để tang cha mẹ, vợ để tang chồng (hoặc ngược lại), cháu đức tôn để tang ông bà,…
3.2 Tiểu tang
- Ti ma (3 tháng): Thời gian tổ chức tang kéo dài 3 tháng. Thường được áp dụng khi cha mẹ tổ chức tang cho con rể, con dâu, cậu, cô hoặc anh chị em trong gia đình để tưởng nhớ và thể hiện lòng tri ân.
- Tiểu công (5 tháng): Thời gian tổ chức tang kéo dài khoảng 5 tháng. Thường được sử dụng khi con cái tổ chức tang cho cha mẹ ghẻ hoặc khi anh chị em họ hàng đã kết hôn muốn tổ chức tang cho nhau.
- Đại công (thường 9 tháng): Thường được áp dụng khi cha mẹ tổ chức tang cho con dâu hoặc con gái đã kết hôn, hoặc khi anh chị em họ hàng muốn tổ chức tang cho nhau.
- Cơ niên (thường 1 năm): Thời gian tổ chức tang kéo dài thường 1 năm. Thường được áp dụng khi con rể tổ chức tang cho cha mẹ vợ, anh chị em tổ chức tang cho nhau, hoặc khi con cháu muốn tổ chức tang để tưởng nhớ ông bà của mình.
3.3 Có nên xả tang sớm?
Ngày nay cuộc sống càng ngày càng hiện đại, mọi người bận rộn hơn với công việc và học tập và một phần bị ảnh hưởng bởi văn hóa phương Tây nên việc thủ tục để tang không còn khắt khe như ngày xưa. Hiện tại cứ sau 49 ngày tức là xong lễ chung thất, nhiều gia đình sẽ xin xả tang sớm, thậm chí sẽ có người xin xả tang liền ngay sau khi hoàn tất việc mai táng hoặc hỏa táng.
Suy cho cùng việc xin xả tang không có gì là sai hay trái với luân thường đạo lý, việc xả tang sớm hay muộn tùy thuộc vào mong muốn của gia đình. Dù xả tang sớm nhưng con cháu vẫn tròn chữ hiếu với bậc bề trên đã quy tiên, người thân vẫn dành trong lòng sự nhớ thương, kính trọng với người đã an nghỉ. Nghi lễ chỉ là một phương thức thể hiện tấm lòng ấy.
Xem thêm: Bàn thờ vong nên để trong bao lâu?
Hy vọng qua bài viết này có thể giúp gia chủ hiểu hơn về xả tang, thời điểm nào có thể xả tang và có thể tự thực hiện xả tang tại nhà. Mong rằng phong tục ý nghĩa này sẽ mãi được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác để tôn vinh được nét đẹp tâm linh của người Việt.
